Bhon a stèidhich sinn a' chiad Chathair Ceiltis ann an Alba ann an 1882 gu leasachadh AI sa Ghàidhlig ann an 2023, tha eachdraidh fhada agus chliùiteach aig Oilthigh Dhùn Èideann a thaobh na Gàidhlig. Tha sinn dhen bheachd gu bheil a' Ghàidhlig a' cur ri coimhearsnachd an Oilthigh againn ann an dòigh air leth cudromach, gu h-eachdraidheil agus san latha an-diugh. Faigh a-mach mu sgeul na Gàidhlig aig an Oilthigh air an duilleag seo.Read in English Expand allCollapse all1837 A' chiad choinneamh aig Comann Oiseanach Oilthigh Dhùn Èideann, a tha air an t-ainm an Comann Ceilteach a chleachdadh bho 1851, an comann as fhaide a tha air a bhith a’ ruith san Oilthigh.Tha an Comann Ceilteach fhathast gnìomhach an latha an-diugh, a' cur tachartasan air dòigh agus a' toirt coimhearsnachd ri chèile airson oileanaich aig a bheil a' Ghàidhlig agus a tha ga h-ionnsachadh aig an Oilthigh. An Comann Ceilteach1882Chaidh Cathair na Ceiltis a stèidheachadh, a’ chiad tè de a seòrsa ann an Alba. ’S e an t-Ollamh Dòmhnall MacFhionghain à Colbhasa a’ chiad neach aig an robh e.Tha Cathair na Ceiltis a-nis ga chumail leis an Ollamh Rob Dunbar. 1914Uilleam MacBhràtair, an sgoilear ainmean-àite, air ainmeachadh mar Chathair na Ceiltis.1948 Image Cruinneachadh tasglann MhicIlleMhìcheil-MhicBhatair de dh’òrain, sgeulachdan agus beul-aithris traidiseanta air fhàgail mar dhìleab dhan Oilthigh.Tha an Cruinneachadh MhicIlleMhìcheil-MhicBhràtair stèidhichte air an obair aig Alasdair MacIlleMhìcheil (1832-1912), a tha air cliù a chosnadh airson an cruinneachadh de dh'òrain, bàrdachd, beannachdan is sgeulachdan a dh'fhoillsich e ann an "Carmina Gadelica". Cruinneachadh MhicIlleMhìcheil-MhicBhratair1949Rannsachadh airson Suirbhidh Cànanach na h-Alba a’ tòiseachadh, fo stiùireadh an Ollamh Coinneach Jackson.Suirbhidh Cànanach na h-Alba1951Sgoil Eòlais na h-Alba air a stèidheachadh gus stuthan co-cheangailte ri traidiseanan cultarach agus beul-aithris na h-Alba a chruinneachadh, a ghlèidheadh, a rannsachadh agus fhoillseachadh.Tasglann Sgoil Eòlas na h-Alba1954Cheannaich Sgoil Eòlais na h-Alba làmh-sgrìobhainnean Eliza Ross, an cruinneachadh as tràithe de cheòl Gàidhealach nach robh air fhoillseachadh.Tasglann Sgoil Eòlas na h-Alba1974Somhairle MacGill-Eain (1911-1996), bàrd agus sgrìobhadair Gàidhlig, air ainmeachadh mar Sgrìobhadair Cruthachail air Mhuinntireas oifigeil an Oilthigh.Rugadh agus thogadh Somhairle MacGill-Eain air Eilean Ratharsair, agus chaidh e gu Oilthigh Dhùn Èideann an toiseachd mar oileanach ann am Beurla. Tha MacGill-Eain air cliù a chosnadh airson a bhàrdachd, anns an robh e a' rannsachadh eachdraidh, poilitigs, gaol, cruth-tìre agus cogadh. Somhairle MacGill-Eain1994-97Chaidh toraidhean Suirbhidh Cànanach na h-Alba fhoillseachadh fo stiùireadh an Ollaimh Uilleam Gillies agus an Ollaimh Cathair Ó Dochartaigh.Suirbhidh Cànanach na h-Alba2003Ceiltis agus Eòlas na h-Alba air an cur còmhla gus aon roinn a chruthachadh.Ceiltis is Eòlas na h-Alba2006Pròiseact Tobar an Dualchais / Kist o Riches a’ tòiseachadh leis an amas 12,000 uair a thìde de stuthan a chruinnich Sgoil Eòlais na h-Alba bho 1951 a chur ann an cruth didseatach agus gus cothrom a thoirt dhan phoball air.'S e goireas air loidhne a th' ann an Tobar an Dualchais, a' toirt a-steach clàraidhean bho trì cruinneachaidhean: Sgoil Eòlas na h-Alba, Cruinneachadh Cannaigh, agus tasglann BBC Radio nan Gàidheal. Lorgaidh tu claraidhean air an làrach-lìn Tobar an Dualchais. Tobar an Dualchais / Kist o Riches 2013A’ chiad Phlana Gàidhlig aig an Oilthigh air fhoillseachadh.A' leantainn air a' chiad phlana, dh'fhoillsich an t-Oilthigh an dàrna Plana aca ann an 2019. Tha am plana againn a' cur an cèill an dà chuid na bhios an t-Oilthigh a' cur ri Achd na Gàidhlig (Alba) 2005 agus tha e a' dol nas fhaide na am frèam-obrach laghail sin, leis an amas gus faicsinneachd agus cleachdadh na Gàidhlig a bhrosnachadh air an àrainn agus sa bhaile mhòr air fad. Plana Gàidhlig Oilthigh Dhùn Èideann2013Ceum ùr ann an Teagasg Bun-sgoile agus Gàidhlig a’ tòiseachadh.Is e an cùrsa seo an solaraiche as motha de thidsearan bun-sgoile Gàidhlig ann an Alba a-nis. Tha dà slighe ann, fear dha oileanaich aig a bheil Gàidhlig mar-thà, agus fear dha oileanaich a tha nan luchd-tòiseachaidh sa chànan. Teagasg Bun-sgoil agus Gàidhlig2014Seachdain Gàidhlig Dhùn Èideann air a stèidheachadh ann an co-obrachadh le Comhairle Baile Dhùn Èideann leis an amas coimhearsnachd Ghàidhlig Dhùn Èideann a chomharrachadh.Tha Seachdain na Gàidhlig ann an Dùn Èideann a-nis ga chumail aig an aon àm ri Seachdain na Gàidhlig air fad, gach bliadhna sa Ghearran. Seachdain Gàidhlig Dhùn Èideann Seachdain na Gàidhlig 2022An t-Oilthigh a’ cur an dreuchd bàrd, ùghdar agus sgeulaiche cliùiteach Màrtainn Mac an t-Saoir mar a’ chiad Sgrìobhadair Gàidhlig air Mhuinntireas.Bidh Màrtainn Mac an t-Saoir a' cumail tachartasan Gàidhlig agus bùithtean-obrach sgrìobhaidh tron bhliadhna dha oileanaich, luchd-obrach agus muinntir na coimhearsnachd. Cumaibh do shùilean air na duilleagan sòisealta againn airson fiosrachadh mu na tachartasan ri thighinn. Màrtainn Mac an t-Saoir aig an OilthighGàidhlig @ ODÈ2023A’ cleachdadh stuthan bho Thasglann Sgoil Eòlais na h-Alba, thòisich luchd-rannsachaidh Oilthigh Dhùn Èideann air pròiseact inneal aithneachaidh cainnt Gàidhlig AI còmhla ri BBC Alba agus Oilthigh Ghlaschu.Iomairt AI a’ toirt cothrom na Fèinne dhan Ghàidhlig san linn dhidseatach This article was published on 2024-10-29
